|
"Öykülerle Sözcükler" 31.05.2001 Nezih Kuleyin - netyorum.com / Sayı: 73
ACAR
Bir önceki yazımda Acemi’nin İranlı anlamına gelen bir sözcük olduğunu
anlatmıştım. Acemi’yi anlatırken yine bu bağlamda kullanılan, yani “bir bölge ya
da ulus adının sıfat olarak dilimize yerleşmiş başka örneği var mı” diye
düşünürken birden aklıma acar’ın bu özellikleri gösterdiği geldi. Bilindiği gibi
acar Türkçe’de zeki ve hızlı hareket eden anlamında kullanılan bir niteleme
sözcüğüdür. Kayınpederim beğendiği bir insan ya da iş adamı olduğu zaman ona
övgü olsun diye “acar, acar” derdi. Şimdi sizinle bu sözcüğün anlamına
yaptığım yolculuğu, paylaşmak istiyorum.
Gürcistan’a pazarlama ağı kurmak için gittiğim, 1996 yılının sonbaharına
doğruydu. Ankara’dan gönderilen malzemeler Samsun’dan gemiye yüklenmiş ve biz
gemiyi karşılamak üzere Gürcistan’ın Başkenti olan Tibilisi’den araba ile Poti’
ye gitmek üzere yola koyulmuştuk.
Size anlatmadan geçemeyeceğim bir Gürcü yemeğinden söz etmek istiyorum burada.
Tibilisi’den ayrıldıktan iki saat sonra dağların arasındaki bir küçük dağ
restoranında mola verdik. Bize dediklerine göre bu restoranın hinkali adı
verdikleri bir tür mantısı meşhurmuş. Mantı, avuç içi kadar büyüklükte, içindeki
malzeme kıyma ve kavrulmuş soğan ama asıl önemlisi içi su dolu. Gürcüler hinkali
için dört dörtlük yemek diyorlar. Yani çorbadan hamura kadar her şey var.
Burada hinkalimizi yedikten yaklaşık üç saat sonra Poti’ye vardık. Arkadaşların
bir kısmı buraya kadar gelmişken bir Batum yapalım diyorlar, diğerleri ise
onların bu görüşüne karşılar ve gerekçe olarak orasının ayrı bir özerk bölge
olduğunu, bu bölge için giriş iznimiz olmadığından zorlanacağımızı söylüyorlar.
“Ne özerk bölgesi” diye sormaktan kendimi alamadım. Aldığım yanıt ilginçti;
“Acar özerk bölgesi”.
Acarlar bir halktı, Gürcistan’ın içerisinde kendilerine özgü bir özerk bölgeleri
vardı ve bu bölgeye Acara deniliyordu yani Acaristan. Acar adı Müslüman olmuş
Gürcülere verilen bir addı. Dilleri gürcüceydi ama dinleri Hıristiyan değildi.
Bence bu halkın önemli bir bölümü Osmanlının son zamanlarında göç ederek
Anadolu’ya gelip yerleşti. Doğallıkla aç kalmamak için yerli halktan daha fazla
çaba göstermeleri gerekiyordu ve onlarda bu çabayı gösterdiler. İş böyle olunca
da hızlı, uyanık ve zekiliğin bir arada bulunduğu insan ya da insan
topluluklarına acar denilmeye başlandı.
Gürcistan’da Acarların hızlı ve uyanık olmak dışında bir başka özellikleri daha
var. Onları daha savaşçı buluyorlar. Ama sözcük dilimize girerken savaşçı
özelliklerini değil diğer özelliklerini yüklenerek girmiş gibi gözüküyor.
Nezih Kuleyin
e-posta:
nezih@semor.com.tr
netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel
yayın organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine
tabidir. Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya
link verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.)
|
