"Öykülerle Sözcükler" 06.04.2005 Nezih Kuleyin - netyorum.com / Sayı: 162

KASABA

İkibindört yılının Temmuz ve Ağustos aylarını Özbekistanın Başkenti olan Taşkent'de geçirdim. Her Türk Cumhuriyetine yaptığım yolculuktan sonra size heyecanla aktardığım bazı sözcüklerin burada da bıyık altından gülümseyerek çevremde dolaştıklarını hissetim. Bunları sıraları geldikçe sizlere aktaracağım.

Yıllarca anlamının ne olduğunu merak ettiğim kasaba sözcüğünün anlamına gelmeden once sizlere Taşkent hakkında ilgileneceğinizi zannettiğim bazı gözlemlerimi aktarmak istiyorum. Sorarlarya "nesi meşhurdur " diye bu Taşkentinde düzenli sokakları kenarında uzun bir boyun bağı gibi sıralanmış meşe ağaçları meşhur. Ben bunu sokaklarda yürürken "meşelidir enginde dağlar" türküsünü neden durmadan söylüyorum bu şehirde diye düşündüğümde farkettim.

Taşkent Sovyetler Birliği zamanında da ülkenin dördüncü büyük kentiymiş metro ve düzenli caddelerden etkilenmemek mümkün değil. Bu düzenli caddelerden birinin adı da Atatürk. Bu caddede sahibi Türk olan ülkenin en büyük alışveriş merkezi yer alıyor; yanında ise büyük bir yemek merkezi var abartmadan söylüyorum şimdiye kadar yediğim en iyi su böreklerinden bir tanesini orada yedim.

Aslında Atatürk caddesi şehrin tam merkezinde olduğu için insanlar her akşam yürümek ve birbirini görmek üzere burada toplanıyorlar. Ben de zaman zaman evden çıkıp yürüyerek buraya gelirdim. Bu yürüyüşler sırasında tam bu caddeye çıkan diğer caddede büyük bir binanın önünden geçerken binanın kapısında "Özbekistan Respublikası Kasaba Uyuşmazlıkları Federasyası Kengi" yazdığını gördüm.

Kengi sözcüğü size yabancı gelebilir Özbekçe "meclisi" demektir . Bu tabelayı okuyunca "herhalda kasabalar arasında sorunlar çıkıyor o sorunlar burada çözülüyor" gibi bir yorum yaptım ama ilk konuştuğum Özbek arkadaş bana gülerek o yazı "Özbekistan Cumhuriyeti işçi sendikalar federasyonu meclisi demektir" dedi çünkü kasaba demek işçiler demekti.

Bunu duyduğumda geçmişte kasaba adı nereden geliyor konusunda yaptığım yorumların ne kadar yanlış olduğunu anladım. Bu yorumlardan birisi de kasaplar şehirde bulunduğu için mi acabaydı. Ama gerçek tüm çıplaklığı ile ortadaydı köylerde yaşayan köylüler işlerini yaptırmak üzere işçilerin bulunduğu merkezlere geliyordu. Tabii ki işçilerin bulunduğu bu merkezin adı kasaba işçiler sözcüğü ile aynı anlama gelecekti. Biz aynı sözcüğü anlam kayması ile kullanıyorduk.

Ben bunu anlattığımda herkes bana "çok okuyan bilir diyorsun ama gezip gördüklerini anlatmaktan başka birşey yaptığın yok" diyor.