|
06.04.2005 Tülay Çellek - netyorum.com / Sayı: 162
TİYATRONUN DÜNYASINDA ÇOCUK
ÇOCUĞUN YAŞAMINDA TİYATRO
Öğrenme yolları çeşit çeşit. Çünkü insanlar farklı farklı…
Sanat bir yaşam tarzıdır…
Tiyatro bir yaşam biçimidir. İnsan kendisini ve karşısındakini görür üstlendiği
rol vasıtasıyla. Gözlem de buna katkı olur. Bir karaktere bürünmek, diğer
karakterlere bakmayı öğretir ve zenginleştirir. Çocuk, böyle de öğrenir dünyayı,
insanları, iletişimi.
İzlemek çocuk için oyundur, büyük için bilgi iken. Ama yaratıcılığın ilk
basamağı olan oyundan neler çıkmamıştır ki; sanat, bilgi, bilim her şey. Yaş
küçüldükçe hareket büyük olur. Tıpkı yaşı küçük çocuklara resim çizmek için
büyük kağıt verilirken, yaşı büyüdükçe kağıdın ters orantılı olarak küçülmesi
gibi. O zaman küçük yaştaki çocuklara tiyatral bir tavır, bol harekelilik ve
renklilik getirmeli. Büyüdükçe daha toplumsal konular ağır basabilir.
Tiyatro çocuğa şekil verir. Kişiliğini oluşturur ve zihinsel gelişimini sağlar.
Hayal dünyasını zenginleştirir. Düşlerini gerçek yapma olanağı tanır. Bu iki
taraflı olur; hem sahnede, hem de izlerken yaşadıklarından dolayıdır. Biriken
enerji, tiyatro yoluyla sağlıklı bir şekilde yaşam bulur. *İAGSL de iken çok
yaramaz, bir o kadar da yetenekli birkaç çocuğumuza tiyatro ilaç gibi gelmişti.
Yoksa enerjileri gereksiz şeylere-yerlere harcanacaktı.
Burada çocuğa salt rol vermekle kalmayıp, dekordan ışığa kadar onların
fikirlerini, görüşlerini alınmak gerekir. Sadece rol yapan değil, yaşayan hale
getirilmeli çocuk. Eleştirmesine olanak tanınmalı. Böylece hem eğitim, hem
eleştirel bakması hem de yaratıcı tarafı aynı anda gelişebilir - verilebilir
tiyatro vesilesiyle. Tabii seçilen konu ve veriliş, sunuş biçimi de çok
önemlidir. Sahne, korkuların yenilmesine kadar ilaç olan bir mekandır, bir
sihirli ortamdır. Çocuğun empatik düşünmesi sağlanabilir. Zihinsel, duygusal
gelişim kadar, toplumsal gelişim de oluşur çocukta, tiyatro çalışmaları
sayesinde. Estetik duygu bu yolla verilir. Çocuğun hareket gereksinmesi tiyatro
çalışmalarıyla anlam bulur.
Çocuk tiyatroları sevgi ortamının güzel yeridir. Bedeni tanıma yeridir.
Umutların, hayallerin, beklentilerin yaşandığı bilgi evidir tiyatro. Çocuğa oyun
yeri. Hareket etme yeri. Çocuğun kurduğu dünya yeri. Hatta uzay yeri. Düşlerinin
yeri. Bedenini kullanabildiği ve öğrenebildiği yerdir . Oyundan çıkan sanat,
oyundan çıkan tiyatro, dans, müzik, resim…Tiyatro bir ulaşım yeri. İzleme ve
izletme yeri. Doyum yeri; midenin olduğu kadar beynin, ruhun…Yıldızların yeri.
Mutluluğun yeri. Heyecanın yeri. Bahçenin, çiçeklerin, çimenlerin yeri.
Renklerin yeri. Mavinin sonsuzluğunda yaşanan yer. Kırmızının titreşiminde
hoplatan, sıçratan yer, yeşilin rahatlığında, eflatunun düş dünyasında
dolaştıran yer. Bulutlara ellerin uzandığı yer. Geçmişin, bugünün ve yarının
yeri… İnsan, çocuk var olduğu sürece ölümsüzlüğün yeri tiyatrodur. Bir tatil
yeri, sonsuz bir okyanus, bereketli bir toprak üzerinde oynanan rollerle aynı
zamanda sahne bir ışık yeridir. Teknolojinin araya girmediği, sahnedekilere
uzandığınızda dokunuvereceğiniz yer. Oturduğunuz koltukta sahneye fırlama
hakkınızın olduğu yer. Böylece role karışma şansınızın olduğu yer. Hiçbir şey
yapamasanız bile alkışla katılabileceğiniz, paylaşım yaşayabileceğiniz bir yer,
güzelim tiyatro. Bir şenliktir tiyatro. Kimliklerin, kişiliklerin kurtarıldığı
yerdir tiyatro. Kültürel altyapının oluşturulduğu, sevginin, ortaklaşmanın,
imecenin filizlendiği yerdir. Dili kullanmanın yeridir tiyatro… Mimikleri
yaşamanın yeridir. Bazen de oyuncuların sizi tiyatroya - oyuna kattığı
yerdir.Yaşamın her alanının yeridir. Kısacası var olmanın yeridir.
Bunlar için çocuk psikolojisinin ve gelişim evrelerinin iyi bilinmesi gerekir.
Aksi takdirde tiyatro da zarar verebilir yetişmekte olan çocuğa. Onu
İncitebilir. Deneyim çok önemlidir. Çünkü kitabi bilgileri taçlandırır.
Çocukları tiyatro yoluyla da eğitelim derken slogan haline dönüştürmek faydadan
çok zarar verir.
Amaçlar çok önemlidir. Bu bağlamda Çocuğun üzerinden büyüklere tiyatro yapmamak
gerekir. Nitelik ve nicelik önemlidir. Oyun, sevgi, paylaşım üzerine çok şey
yapılabilir. Çocukları büyüklere uyumlu hale getirmek yerine, yaratıcılıklarını
ortaya çıkarmaktır aslolan. Yaşayıp bitirdiğimiz çocukluk dönemine tiyatro
vesilesiyle dönerken, bakış açımızın büyüklük dönemiyle çakıştırılmaması
gerekir. Yıllar önce bir sinemaya gitmiştim. Kamera çocuğun boyunda tutulmuş.
Hep görülen ayaklar, bacaklardı. O zaman onu daha iyi anlıyorsunuz. Neyi, nasıl,
ne kadar görebildiğini daha iyi fark ediyorsunuz. Mirasımızı bu anlamda
tüketmemek gerekir. Betona değil toprağa dikerek yeşertmek, geliştirmek varken
çocuğu.
Günlük yaşamda evcilik oynamak. Bunu sahneye taşımak doğalında olduğu gibi… Bir
çocuğun oyundan, sorumluluğa yükseltilmesi bu anlamda olabilir.
Tiyatro diğer sanat dallarını da kapsadığı için çok zengin bir sanat alanıdır.
Bu zenginlikte çocuk yerini sağlıklı bir şekilde aldığında, verilerini düşünmek
ne büyük mutluluktur. Resim; görsellik, müzik; dil-duysallık, bedeni kullanma;
dans-hareket, yeniden kurgulama, yöneticilik vb. bu zenginlik içinde yerini
alır. Ve tiyatronun yaşı yoktur, çağı yoktur. Çünkü hepsini içine alan sınırsız
bir alandır.
Büyüklerin tiyatrosuyla mukayese edildiğinde çocuk tiyatrosu çok zordur.
Gerçeğin acı tekrarı yerine, hayal güçünü geliştiren ve eğlendiren,
eğlendirirken öğreten olabilmeli çocuk tiyatrosu. Hele günümüzde oyun alanları
elinden alınmış, kurslarla çocukluk çağı çalınmış çocuklar için, tiyatro tam bir
yaşam yeridir. Sevi alanıdır, mutluluk yeridir.
O halde tiyatro yaşamın her yerine, her devresine girmelidir. Okulda, okul
dışında her yerde yaşamı yeniden kurgulamak güzel olacaktır sevgiyle…
Öğr. Gör. Tülay Çellek - 30.6.2004 - 30.11.2004 / İstanbul
YTÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi (SANTAS)
e-posta:
tcellek@yildiz.edu.tr
http://www.amatorceedebiyat.com/tulay/
netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel
yayın organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine
tabidir. Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya
link verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.)
|
