|
"Öykülerle Sözcükler" 01.03.2001 Nezih Kuleyin - netyorum.com / Sayı: 61
GÖRÜMCE
Görümce akraba adı olarak bana oldum olası çok ilginç gelmiştir.
Bir önceki yazımda "Kayın" sözcüğünün akrabalık ilişkilerimiz
üzerindeki rolünden söz ederken, bir yandan da o yapının dışında olan
sözcüklerin öykülerini size aktarmak için sabırsızlanıyordum.
Kadınlar arası savaşımın bir tarafında gelin-kaynana çatışması yer alıyorsa,
diğer tarafında da gelin-görümce çatışması yer almaktadır. Dolayısı ile gelin
olmanı çok zor olduğunu düşünmüştüm, annemin her gün babaannem ve halam için
anlattıklarını dinlediğim zaman. Duyduğum atasözleri de bunu güçlendiriyordu.
Örneğin; "Gelin tahtı getirir önce kendi oturur", bunlardan bir tanesiydi.
Babaannemler bizden çok uzakta oturmalarına rağmen ve topu topu annemle oturma
süreleri iki yıldan fazla olmamış olmasına rağmen aralarındaki gerilim, Ege
denizinin iki yakası arasındaki tarih boyunca süregelen gerilimden daha az
değildi.
Ben çocukluğumda yaşadığım bu gerilimin sadece bizim aileye özgü bir gerilim
olduğunu zannettiğimden kimseye söyleyemezdim. Düşünürdüm ki, eğer ben bunu
söylersem diğer çocuklar annemin çok geçimsiz bir kadın olduğunu düşünerek,
ailemizin tümü hakkında olumsuz bir saplantı içine girebilirler.
Bu olayın sadece bizim aileye ilişkin olmadığını ders çalışırken sürekli
dinlediğim radyoya borçluyum. Su terazisi gibi bir göstergesi olan radyoyu, ders
çalışırken sürekli açık tutardım. O inanılmaz Türk Halk Müziği ve Türk Sanat
Müziği parçalarını dinlerken ders çalışmaktan aldığım hazzı şimdide kılcal
damarlarımda duyarım.
Yine ders çalıştığım günlerden bir gün, radyoda çalan parçayı duyduğumda
kulaklarıma inanamadım. Bizim ailedeki çatışmalar halk müziği parçası olmuş tüm
ülkeye yayınlanıyordu.
"Bahçelerde börülce
Oynar gelin görümce
Oynasınlar görelim
Bir araya gelince"
Her şey açıktı gelinler ve görümceler savaş halindeydiler. Neden
savaştıklarından çok, ben neden onlara "gelin" ve "görümce" dendiğini merak
etmeye başladım. Acaba savaşın nedeni isimlerin oluşmasına neden olan toplumsal
olgu muydu?
Herkesin bildiği bir yöntemle evlenildi, Anadolu'da yüzyıllar boyu. Kadınlar
toplanır, oğulları için ev ev dolaşır, gelinlik kızlara görücü giderlerdi. Bu
görücüler arasında oğlanın erkek kardeşinin önemi büyüktü. Çünkü aile içerisinde
kayınvalideden sonra ya da ona eşit düzeyde sözü geçen bir görücü vardı
ki; işte o "görümce" oluyordu .
Görücüleri, gelsinler beni görsünler diye bekleyen de; "gelin".
Nezih Kuleyin
e-posta:
nezih@semor.com.tr
netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel
yayın organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine
tabidir. Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya
link verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.)
|
