07.12.2000 Melek Bar Elmas - netyorum.com / Sayı: 50

İNSAN KAYNAKLARI NE İŞE YARAR?

İlk iş hayatıma başladığımda; şimdinin insan kaynakları, o zamanların personel müdürü olarak anılırdı. Ben de sık sık "herkes kendi çalışacağı elemanı kendisi seçmeli" diye ahkam keserdim. Efendim, gel zaman git zaman, ben de işe eleman almaya başladım. İşte size insan kaynakları yöneticisiz eleman alımlarından edinilmiş, doğruluğu onaylanmış, bedeli ödenmiş deneyimler…

Sekreter Arıyorum

Siz de benim gibi sekreterin çok önemli olduğuna inananlardan mısınız ? O halde hayal kırıklıklarına uyum sağlamaya çalışın. Çünkü Türkiye'de sekreter telefon operatörü olarak anlaşıldığından, beklentilerinizi karşılamakta güçlük çekeceksiniz. Özellikle ansızın size bağlanan müşterileri tanıyana kadar zor anlar yaşayacaksınız. Size iletilmeyen notlar ise müşterilerle aranızın açılmasına neden olacak. Bir de güzel tarafı var, devrilen çamları toplayınca tüm mahallenin yılbaşı ihtiyacını karşılayabiliyorsunuz. Ben şahsen ŞAMPİYON'la aramı iyi tutmaktan başka çözüm yolu bulamadım.

Şöför Arıyorum

İlk kez şöför işe alacaksanız, nereden temin edeceğinizi bilmekte zorluk çekersiniz. Eh ne de olsa zar zor krediyle aldığınız arabanızı, taksitleri bitmeden kapıdan geçen hurdacıya satmak zorunda kalmak istemiyorsunuzdur. Ne yaparsınız ? Eşe dosta haber verirsiniz. Mali müşaviriniz genellikle bu konuda çok yeteneklidir. Size bir başka vergi mükellefinin işten çıkardığı ama çok dürüst ve çok efendi bir çocuktan söz eder. İşten çıkarılmasından biraz da kendisini sorumlu tuttuğundan, elemana iş bulma gayretiyle bir över, bir över… Siz de zaten anlamadığınız bir konu olduğu için hemen atlarsınız; "yolla, ben alayım". Eleman işe başlar. Heyhat: Birinci ayın sonunda şunu anlarsınız; Eleman arabayı kullanmaktadır, ama sık sık park yaparken arabanın sağ tarafını çarpar. Çünkü sağ gözü görmemektedir. Bu nedenle zaten ehliyet de alamamıştır.

Muhasebeci Arıyorum

Bakın bu çok önemli bir görevdir. Çünkü küçük şirketlerde bu kişi hem kayıtları tutar, hem alımları yapar, hem de nakit akışını denetler. Bu nedenle becerikli, dürüst, matematiği kuvvetli ve akıllı birisi gerekir. Özellikle büyük şirket deneyimi kıymetlidir, diye düşünürsünüz. Büyük şirketlerden birinde iki yıl çalışmışsa hemen işe alırsınız. Dikkat: İlk ay sonunda maaşlarınızı emanet etmeyin, bizim gibi bankanın güvenlik elemanıyla arkasından koşmak zorunda kalırsınız. Yönetici Arıyorum Kendinizle çalışacak bir yönetici arıyorsanız, genellikle yaşıtlarınızı işe alma eğiliminde oluyorsunuz. (Geçenlerde bir toplantıya gittim, yaş ortalaması 72 idi. Bilin bakalım patron kaç yaşındaydı?) Ancak bu durumda yöneticinizle sorunlarınız da ortak oluyor. Okul açılacağı gün neredeyse şirket boşalıyor. Birbirinizi daha iyi anlıyorsunuz, ancak elemanlar ya yönetici bolluğu ya da yokluğu yaşıyorlar. Dengeyi kurmak zor oluyor.

Proje Satıcısı Arıyorum

Bizim sektörde iseniz bu konuda ne istediğinizi gayet iyi bilirsiniz. Ama isteğinize uygun birini bulmak gerçekten zordur. Genellikle adaylar, bir ya da iki proje yapmış, proje yapmanın stresinden bunalmış, bundan kurtuluşun satıcılıktan geçtiğini sanan kişilerdir. Siz de "işi biliyor ya, ben de satıcılık tarafını öğretirim" diye bir pembe hayal kurarsınız. Satışa geçen elemanın ilk farkına vardığı şey eski saygınlığını yitirdiği olur. Ne de olsa artık satıcıdır. Parayı verenin borazan öttürdüğü günümüzde müşteriler onun teknik yetenekleriyle ilgilenmez. Bu hafif bir kimlik bunalımına yol açar, genellikle homurdanarak ortalıkta dolaşmaya başlar. Aylarca uğraşıp artık satacağım dediğinde, müşterinin "bütçe kısıtı nedeniyle projeyi önümüzdeki yıla erteledik" cevabını aldığı gün istifa eder.

Uygulama Danışmanı Arıyorum

Müşterinizin dün alması gereken bir ürünü yarın satınca, zaman planı hep sıkışık olur. Bu nedenle yeni projenizi aldığınız gün, yeni eleman bulma telaşına düşersiniz. Burada en kestirme yol, benzer işlerde çalışmış deneyimli elemandır. Zaten zaman baskısı altında olduğunuzdan en iyi elemanı bulacak zamanınız da yoktur. İlk tavsiye edilen iki kişiden birini seçersiniz. Görüşme sırasında size hafif sinirli gelir, "görüşme stresindendir" deyip kendinizi rahatlatırsınız. Toz duman içinde proje başlar, projenin tam orta yerinde, uygulama danışmanınız, yüzünde zafer edası, elinde kanlı bir müşteri başı, içeri dalar; "Tamam patron tüm sorunlarımızı çözdüm"

Teknik Danışman Arıyorum

İstediğiniz özelliklere sahip elemanı ararsınız, ararsınız bir türlü bulamazsınız. Bunun üzerine en yakın bölümlerden birinden mezun olmuş (matematik, elektrik, elektronik vb.) birini alıp yetiştirmeye karar verirsiniz. Altı ay sonra başınıza şunlardan biri gelir;

- Adam askere gider,
- Aşık olduğu kız hamile kalınca, ev geçindirmek kolay olmadığı için zam ister,
- Bekar evinde arkadaşlarıyla yaptığı kavga sonunda, 3 ay rapor alır,
- Gizli yeteneklerini ve aslında programcı olmak için yaratıldığını farkedip istifa eder,
- CPU ile MB arasındaki farkı anlamama konusundaki inadı sabrınızı taşırır, işten çıkarırsınız,
- Müşterinin 10 yıllık verisini yedekleme yapmadan sildiği için, kaza kurşununa kurban olur.

Programcı Arıyorum

Önünüze inanılmaz bir CV gelir. Teknik bilgi ve becerilerine hayran kalırsınız. Görüşme sırasında zayıflığını, altı morarmış gözlerini, iki sayfa süren "bildiği programlama dilleri"ne bağlarsınız. İşe alırsınız. Çok iyi işler yapar, siz ondan o da sizden memnundur. Ama zorlu bir projenin en stresli günlerinde, müşteriyle yaptığınız bir toplantının orta yerinde anlaşılmaz şeyler söylemeye başlar. Ailesini ararsınız; "Aman Tanrım, doktorunu arayalım, galiba hastalığı tekrarladı" derler.

Sistem Analist Arıyorum

Genellikle nadir bulunan bu grubun elemanları yönetici olma hayaliyle yaşadıkları için iş değiştirmezler. Bu nedenle siz de programcılıkta yeterince piştiğini söyleyen kıdemli programcıları bu kadroya alırsınız. İlk projeyi korka korka ellerine teslim edersiniz. Müthiş gün gelir, yazılım müşteriye teslim edilir. Yarım saat sonra müşteri arar; "Melek Hanım muhasebe paketimizi zamanında teslim ettiğiniz için teşekkür ederiz. Ufak bir sorunumuz var, fatura döküm programını bulamadık…".

SONUÇLAR

1. Kim ne derse desin elemanın, yapacağı iş için gerekli teknik bilgiye sahip olup olmadığını kendi gözlerinizle saptayın.

2. Her işin gerektirdiği fiziksel nitelikler vardır. Bunları bilip ona uygun adamlar alın. Örneğin şöförünüzün gözü ve refleksleri sağlam olsun. (Sadece örnek canım, ayrımcılık yapmıyorum)

3. Referans taraması ciddi bir iştir. Ama mümkünse verilen referansların dışında da referanslar bularak konuşmaya çalışın. Çünkü hırsızın referansı genellikle kalpazan oluyor.

4. Yönetici grubunuzu karma oluşturun. Genç-Yaşlı, Erkek-Bayan, Evli-Bekar, Okumuş-Cahil (galiba bu abartılı oldu).

5. Satış, zor sanattır. Hem yetenek hem de kişilik gerektirir. Teknik parlaklıktan önce bu özelliklerin sağlanması gerekir.

6. Özellikle üçüncü şahıslarla doğrudan ilişkiye geçecek elemanlarınızın, mangal gibi yüreği, güler yüzü ve sonsuz sabrı olmasına özen gösterin. Dilsizler tercih sebebidir.

7. Bazı psikoljik hastalıkları teşhis etmek gerçekten zor oluyor. Sizin uyguladığınız yöntemi bize de öğretir misiniz?

8. Ailesinin yanında oturmayan, bekar gençleri işe alırken dikkatli olun. Yoksa çocuklarınızın on yıl sonra size öğreteceği deneyimleri, 10 yıl önceden yaşamak zorunda kalırsınız.

9. Bazı görevlere ne yaparsanız yapın uygun adamı bir türlü bulamazsınız. Siz de genel kabul gören söyleme uyum sağlamaya çalışın. "Bizim eleman tarlamız yok ki ekip te biçelim, maalesef kumaş bu, siz de idare edin artık" diyerek sağı solu ve kendinizi idare edin.

10. Çok mu bunaldınız ? Unutmayın insan kaynakları yöneticileri bu günler için var.

Melek Bar Elmas
elektronik posta: melek@merlin.com.tr