"Güncel Yaşadıklarım" 16.03.2000 Timur Yalçın - netyorum.com / Sayı: 12

İNTERNET ÜZERİNDEN ALIŞVERİŞ

Bu haftaki konunun başlığına bakıp, sakın aldanmayın. Size internet'te nasıl alışveriş yapılır'ı değil, bu işlem yapılırken neler oluyor ve başınıza neler gelebilir, onu anlatacağım.

Hepimiz, son zamanlarda alışveriş işlemlerimizi internet'ten yapabileceğimize yönelik bir çok reklam ile karşılaşmışızdır. Özellikle son zamanlarda kangurum.com.tr adresinden bir tıklama ile her istediğinizin kapınıza kadar gelmesinden bahsediliyor. Bütün söz edilenler doğru. Yaklaşık üç yıldır internet üzerinden alışveriş yapıyorum. Genelde hiç bir sorunla karşılaşmadım. Alışverişlerimi yurt dışından veya yurt içinden pek çok ayrı yerden yaptım. Eminim sizler de bu kolaylıklardan faydalanmayı düşündünüz. Fakat sanırım aramızda "istediğim ya gelmezse, ya bozuk çıkarsa şeklinde düşünerek" cesaret edemeyenlerimiz vardır. Öyle ya; karşınızdaki muhatap bilgisayar. Hele bir de alışveriş yaptığınızda kredi kartı bilgileriniz çalınıp kullanılırsa, eyvahlar olsun o zaman.

Kredi kartı ile internet üzerinde alışveriş yaparken nasıl bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığınızı anlatmak istiyorum. "Bu iş tehlikelidir zaten" diye yazımı burada kesip atmayın, okumaya devam edin. Çünkü yazının sonlarına doğru hiç ummadığınız bilgilerle karşılaşacaksınız.

Bir siteye girdiniz, bir ürün satın alacaksınız. Kredi kartı bilgilerinizi girdiniz ve ürün size iki gün ile bir haftalık süre içerisinde geldi. Ekstrenizi aldınız. Aynen aldığınız ürünün bedeli yazılı ve hiç bir problem yok. Bu noktada pek çok kişi internet'in güvenli olmadığını düşünerek "ya bu site hack edilirse ve kredi kartı bilgilerimizi kullanırlarsa ne olur?" şeklinde düşünebilir. Eğer bu işi yapacak olan kişiler profesyonel bir örgüt değilse yakalanır ve siz hiç bir zarar görmezsiniz.

- İnternet'te eğer bir başkasının kredi kartı bilgilerini kullanıyorsanız ve bir şey satın alıyorsanız, satın aldığınız şey bir adrese gelmek zorundadır. "Kişiyi yakalayabilirsiniz".

- Eğer bir siteye üye olunuyorsa ekstrenize itiraz etme şansınız var.   İnceleme sonucu ödemeyi yapmak zorunda kalmıyorsunuz. "Tabii ki üyelik hemen sona erdiriliyor".

- Bir ürün lisanslanıyorsa, yine itiraz edebiliyorsunuz ve inceleme sonucunda ödemek durumundan kurtulabiliyorsunuz. "Kimse zarar görmüyor, ancak işi yapan bedava lisans sahibi oluyor".

- Bu arada şu da önemli; yaptığınız itirazlar bankalar tarafından ciddi bir şekilde inceleniyor. "Bir sahtekarlık olmasın diye".

İnternet üzerinde bir başkasının kredi kartı bilgilerini kullanarak işlem yapan bir kişiyi belli noktalara kadar izleyebilirsiniz. Bunun için internetin teknik işleyişinden anlamanız, ekstre üzerinden başlayarak yaptığı işlemler doğrultusunda uğradığı sitelerin sorumlularına mesaj göndermeniz ve sorgulamanız yeterli olacaktır.

Pek çok kişinin internetten alışveriş yapmayışının nedeni kredi kartı bilgilerinin çalınması demiştik. Peki ben size bu bilgileri gün içerisinde onlarca kişiye kendi elinizle verdiğinizi söylesem, ne dersiniz? Bir restorana girdiniz. Öğle yemeği yediniz. Kredi kartınızı verdiniz ve slipini imzaladınız. Bu durumda, kasiyere kredi kartınızın numarasını, son kullanım tarihini ve pek az yerde gerekli olabilecek adınızı verdiniz. Kasiyer arkadaşımız kolayca internet üzerinden kredi kartınızı kullanabilir. İnternet üzerinde kredi kartı sahtekarlığı için sizin internetle hiç bir ilişkiniz olmak zorunda değil. Hayatınızda ne internete bağlanmış, ne de adını telaffuz etmişinizdir. Ancak bilgilerinizi pek çok kişiye kendi elinizle veriyorsunuz.

Bu tip suçluların yakalanma olasılığını ve itirazınızın kabul edilmesi ihtimalini düşünecek olursanız, internet üzerinden alışveriş mi yapmak daha emniyetli, yoksa kredi kartını bizzat kullanmak mı? Bir yanda bilgileri kendi elinizle veriyorsunuz. Diğer yanda hack edilmesi gereken ve bilgi sahibi olunması gereken bir veri tabanı bulunmakta. Karar sizin.

Peki, bu tip olayları engellemenin imkanı yok mu? Tabii ki bazı olasılıklar var. Ancak, bunları kredi kartları merkezi gibi kuruluşlar yapmak zorunda. Örneğin, kart slip'inin üzerindeki numaranın bir bölümünün yerine "X" işareti basarak ve son kullanım tarihini basmayarak. Bu kesin bir çözüm değilse de zorlaştırıcı bir unsur. Daha kesin olabilecek bir çözüm ise kredi kartı internet üzerinden kullanılırken onay mekanizması için 6 haneli bir şifre kart sahibine verilir. Böylece kartın kendisi ile yapılmayacak alışverişler bu şifre ile onaylanır (ve hiç bir yere yazılmaz). Ayrıca kredi kartının direkt kullanımında bu şifre telaffuz edilmediği için kasiyer arkadaşımız her hangi bir sahtekarlık girişiminde bulunamayacak.

Şahsen ben bu yöntem veya şu yöntem daha güvenlidir diye fazla düşünmüyorum. Bir sahtekarlık olacaksa her bakımdan olabilir. Bu noktada bilinçlenmek büyük bir önem kazanıyor. Ve, internet'ten alışveriş yapmanın büyük bir keyif olduğunu söylemek istiyorum.

Timur Yalçın
elektronik posta: timury@techie.com