|
"TV Radyo Dünyası" 05.07.2001 Gökhan Sert - netyorum.com / Sayı: 78
MİKROFONLAR
Çıplak ses malzemesinin ilk evresi, elektrik enerjisine dönüştürülmesidir. Bu
sesin saptanması için gereklidir. Bir sesin saptanması yani depolanması için,
çıplak durumdan elektrik enerjisi durumuna getirmek için mikrofon kullanılır.
Mikrofonlar ses titreşimlerini elektriksel işarete çeviren araçlardır. Ses
kaynağından çıkan titreşimler hava yolu ile mikrofonun içindeki diyaframa gelir.
Bu diyaframdaki tel aracılığı ile elektriksel işarete dönüşür. Burada akustik
enerji, ses dalgalarının hareketleri karşılığı olarak diyaframın titreşimi ile
elektrik işaretlerine dönüşmektedir. Mikrofonlar genellikle bu enerjinin hangi
yoldan değiştiğine ve yönelme karakteristiğine bağlı olarak sınıflandırılır.
Mikrofon çeşitleri şöyledir:
1- Yapılarına göre mikrofonlar
a) Dinamik Mikrofon
b) Kondansatör Mikrofon
c) Elektrostatik Kondansatör Mikrofon
Yapılarına göre mikrofon türlerine günümüzde yayıncılıkta kullanılmayan karbonlu
(kömürlü) mikrofonlar ile kristal mikrofonlarda eklenebilir. Karbonlu
mikrofonlar telefonlarda, kristal mikrofonlar da telsizlerde kullanılmaktadır.
2- Yönelme karekteristiklerine göre mikrofonlar
a) Dairesel - Yönsüz Mikrofon
b) İki Yönlü - Sekizsel Mikrofon
c) Tek Yönlü - Yüreksel Mikrofon
d) Süper - Yüreksel Mikrofon
1- YAPILARINA GÖRE MİKROFONLAR
a) Dinamik (dynamic) Mikrofon:
Şeritli mikrofon tiplerinden olup,manyetik alan içerisinde sesin meydana
getirdiği titreşimlerin seride çarpması ile elektriksel işaretlerin meydana
gelmesini sağlarlar. Bu mikrofonlar radyo proğramcılığında en yaygın biçimde
kullanılan mikrofon türlerindendir. Bu mikrofonların, dinamik hareketli bobinli
mikrofon ile şeritli olmak üzere iki türü vardır. Bobinli mikrofonlarda
diyaframın arkasında bir de bobinli tel bulunmaktadır. Bobin bir manyetik alan
içerisinde asılıdır. Diyafram titreşimi ile bobin de titreşir ve manyetik alan
içerisinde endüksiyon akımı elde edilir. Şeritli dinamik mikrofonda ise bobinin
yerini şerit almıştır. Şerit manyetik alan içerisinde asılıdır. Gelen sesin
şiddeti ile şerit öne arkaya doğru hareket ettiğinde küçük bir voltaj, elektrik
enerjisi elde edilir. Şerit mikrofonların içerisine ayrıca bir transformatör
yerleştirilmiştir.
b) Kondansatör (condenser) Mikrofon:
Diyafram olarak iki plaka vardır. Ses titreşimleri bu levhalara geldikçe bu
levhalar birbirine yakınlaşıp uzaklaşırlar ve böylece değişik titreşimler farklı
sesler çıkarır. Mikrofonun içine yerleştirilen ön güç artırıcı (pre-amplifier)
yardımı ile zayıf olan sinyaller güçlendirilir. Dinamik mikrofonlar daha az
duyarlı, daha ucuzdur. Kondansatör mikrofonlar ise çok duyarlı ve pahalıdır.
c) Elektrostatik (Electret) Kondansator Mikrofon:
Diyafram dışında herhangi bir voltaj kaynağına gereksinim duymayan bir mikrofon
türüdür. Bunlar çok duyarlıdır.
2- YÖNELME KARAKTERİSTİKLERİNE GÖRE MİKROFONLAR:
İstenmeyen sesleri önlemek için farklı mikrofon yönelme karakteristikleri ortaya
çıkmıştır. Burada mikrofonların duyarlılığı aynı kalmakta, ancak duyarlılık
açılarının fonksiyonları değişmektedir. Bu durum ise mikrofonların farklı
yönelme karakteristiklerini ortaya çıkartmıştır. Yönelme özelliklerine
karakteristiklerine göre mikrofonlar dairesel, iki yönlü, tek yönlü, sekizsel ve
tabanca tipi olarak
kümelendirilmektedir. Bu mikrofonların yönelme karakteristikleri farklı olduğu
için kullanma yerleri ve işlevleri farklıdır.
a) Dairesel - Yönsüz Mikrofon (Omni-directional Mic.):
Bu tür mikrofon her yönde duyarlıdır. Buna basınçlı mikrofonda denir. Çünkü
anında gelen hava basıncına karşı duyarlıdır. Her yönden gelen sese karşı
duyarlılığı eşittir. Dairesel mikrofon türleri özellikle yuvarlak masa, özel
yarışmalar, konuşma gibi program türlerinde kullanılır. Bu tür mikrofonlarda
konuşmacı ya da seslendirmeyi yapanların oturuş ya da duruş biçimleri önemlidir.
Seslerin mikrofona eşit olarak gelmesi gerekir.
b) İki yönlü - Sekizsel Mikrofon (Bi-Directional-Pressure Gradient Mic.):
Bu tür mikrofonların iki yönü de çok duyarlıdır. Hava basıncını eğik olarak
alırlar. Mikrofonun önü ve arkası sesi aynı anda ve yoğunlukta alır. Etki alanı
8 sayısına benzediğinden bu mikrofonlara sekizsel mikrofonlarda denir. Eksenin
0-180 dereceleri en çok duyarlı buna karşılık 90-270 dereceleri en az duyarlı
olan yönleridir. Bu tür mikrofon türü özellikle karşılıklı konuşma sohbet türü
programlarda çok kullanılmaktadır.
c) Tek Yönlü - Yüreksel Mikrofon (Uni-Directional-Cardioid Mic.):
Bu tür mikrofonlar tek yönde duyarlıdır. Eksen etrafında 180 derecede
duyarlıdır. Yönelme karekteristiği kalbe benzediği için bu mikrofon türleri
yüreksel mikrofon alarak adlandırılır. Bu tür mikrofon programların niteliğine
bağlı olarak en çok kullanılan mikrofon türleridir.
d) Süper - Yüreksel Mikrofon (Super and Hyper Cardioid Mic.):
Yüreksel mikrofonların daha güçlendirilerek elde edilen mikrofon türüdür. Tek
yön çok daha kesin olarak yönlendirilmiştir. İstenmeyen sesler alınmaz. Süper
kardioid mikrofonların arka bölgesi normal yüreksel (kardioid) mikrofonlara göre
daha duyarlı olmasına karşılık yanlara doğru gidildikçe daha az duyarlılık
gösterir. Bu tür mikrofonların 150 ve 210 derecelik alanlardaki duyarlılıkları
en alt noktadadır. Süper yüreksel mikrofonların bir başka türü olan hiper
(hyper) mikrofondan ise yanlar daha az arka kısım ise super
yüreksel mikrofona göre çok daha duyarlıdır.
e) Tele-tabanca Mikrofon (Ultra Directional-Shot-Gun Mic.):
Bu tür mikrofonlar yüreksel mikrofonun çok fazla sivriltilmiş, tek yönü
duyarlaştırılmış türüdür. Uzaktan ses almanın gerektiği yerlerde
kullanılır. Yönlendirildikleri noktada duyarlılıkları yüksektir.
Gökhan Sert
Cine5 Teknik Yönetmen
e- posta:
gsert@multicanal.com.tr veya
gokhansert@mail.com
http://www.tvradyomedya.com
netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel
yayın organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine
tabidir. Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya
link verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.)
|