Niyazi Nişancık - 20010607

Web gezgincilerinin bazılarına göre, çerezler "Cookies" şimdiye kadarki en başarılı buluşlar, bazılarına göre ise en başarısızları. Herkesin fikri, paranoya katsayısına göre değişir. İsterseniz bütün çerezleri reddedip, her defasında kullanıcı adınızı ve şifrenizi yazarak, sadece abonelerine hizmet veren sitelere girebilirsiniz. İsterseniz de bu çerezler yardımıyla bu prosedürü hemen geçebilirsiniz.

Aslında bakarsanız ikinci durum biraz tehlikeli gibi görünse de, her zaman kötü sonuçlar doğurmuyor. Örneğin Amerikan Hava Yolları'nın web sitesi, kişisel ID numaranızı girerek, yapmış olduğunuz rezervasyonları takip edebilmenize izin veriyor. Birçok delphi.com sitesinde de, sadece kullanıcı adı ve şifre tutularak kapıdan içeri çabuk girilebilmesi sağlanıyor. Her iki durumda da "kullanıcıadı@websayfasıismi.txt" isimli dosya, sabit diskinizde "c:" dizininin altına ,eğer kabul ederseniz, kaydedilir. Böylece her siteye bağlanışta sıkıcı kullanıcı ismi ve şifre yazma prosedürlerinden kurtulmuş olursunuz. Çerezlerin bu gibi faydalı özellikleri bulunmakla beraber, ortamda doğuştan kötü yaratılışlı çerezler de bulunmakta.

Elbette eğer "cookies" dizininin altındaki çerezleri silerseniz faydalı özelliklerinden yararlanamazsınız. Aksine bu dizinin altında faydalı çerezleri seçerek, bunları "read-only" yapmayı deneyin (sağ klik- Properties veya Özellikler - Attributes veya Nitelikler yoluyla). Böylece bir dahaki sefere bütün dizini sildiğinizde, istediğiniz çerezlerin hayatta kalmalarını sağlayabilirsiniz.

Yukarıdaki yöntemi biraz değiştirerek, önce bazı çerezleri silip "cookie" dizininin kendisini "read-only" yapmayı deneyin. Böylece gelecekteki bütün faydalı faydasız çerez saldırılarından korunmuş olursunuz. Bu yöntem, gelecekte gireceğiniz, çerez göndermeden içeri almayan sitelerde işe yaramayacak gibi görünse de, aslında çerez kabul edilmit gibi görünür ve geziniz kesintisiz devam eder.

Şimdi sakın gelip, ben bunu yaptım ama şu site beni içeri almadı diye iddia etmeyin. Aksine "windows gezgini"ni açıp, "windows" dizininin altındaki "temporary internet files" dizinine göz atın. Orada, eğer daha önce hiç silmemişseniz, internet hayatınız boyunca kabul ettiğiniz çerezlerin bir listesini bulacaksınız. Bununla birlikte bu listede, uğradığınız bütün internet adreslerini, tarihleriyle birlikte görebilirsiniz. Bazen sabit diskinizde yer kalmadığında, karşınıza "Sabit diskinizde yer kalmadı, şu dizinin altındaki dosyaları silmek ister misiniz?" türünden bir mesaj çıkar. İşte buradaki dizin "temporary internet files" dır. Silmeyi kabul edip, "evet" butonuna bastığınızda "Cookie:" ile başlayan dosyalar hariç, bütün resim (".jpg", ".gif" vs. uzantılı), URL kayıt dosyaları silinebilir. Çünkü bu dosyalar "read-only" niteliğine sahip değildirler.

Bu noktada, "Cookies" dizininin altındaki bütün çerez kayıt dosyalarının neden ".txt" uzantısına sahip olduklarını ve "Temporary Internet Files" altındakilerin isimlerinin "Cookie:" ile başlayıp bir internet adresiyle sona erdiğini merak edebilirsiniz. Bunlardan hangisi gerçek çerez? Hangisi sahtekar?

Sahtekar Çerez Gerçek Çereze Karşı

Teknik olarak ".txt" uzantılı dosya gerçek çerezdir. Microsoft'a göre diğeri, gerçek çerezin yerini gösteren bir göstergedir. Fakat her iki dosyanın da büyüklükleri aynıdır. Eğer fare ile bu göstergeyi kendi masaüstünüze taşırsanız, mucizevi bir şekilde dosyanın ismi "kullanıcıadı@websitesiismi.txt" olarak değişir. Böylece gösterge, "cookies" dizininin altındaki gerçek çerezle tamamen aynı özelliklere sahip olur. Eğer "cookies" dizininin altındakini silerseniz, gösterge kendi yerinde aynen kalır, ancak göstergeyi silerseniz ikisi birden yok olur. Yani burada çerezlerin en önemli özelliklerinden biri karşımıza çıkıyor. İstemediğiniz çerezlerden sadece "cookies" dizini altında olanları silerek kurtulamazsınız. Önemli olan göstergeden de kurtulmak.

Tekrar "temporary internet files" dizinine dönelim. Eğer İnternet Explorer'ın 5.0 sürümünü kullanıyorsanız, bu dizinin altında birkaç alt dizin bulunduğunu farkedebilirsiniz. Bu dizinlerin önemi, altında bulundukları "temporary internet files" dizininin içindeki bütün çerez dosyalarının (aslında göstergelerinin) birer kopyalarını saklamalarından gelir. Burada windows gezgininin mönüsünde bulunan "bul" seçeneğinden "cook*.*" diye aratırsanız, karşınıza hiçbir çerez dosyası çıkmaz. İşte bir başka önemli özellik daha, burada karşımıza çıkmış oluyor. Eğer bu dizin aslında boş ise, windows gezgininde neden bu göstergeler görünüyorlar? Bu aslında göstergelerin düşündüğümüz şeyler olmamalarından kaynaklanıyor. Aslında bütün göstergeler, "temporary internet files" dizininin (IE 4 için) veya "Content.IE5" dizininin (IE 5 için) altında bulunan "index.dat" adı verilen tek bir dosyanın içindedirler. Yani sadece bu dizinin altındaki çerez dosyalarını veya gösterge illüzyonlarını silerek, çerezlerden kurtulamıyorsunuz. Hala tamamen çerezlerden kurtulmak istiyorsanız, uygulayabileceğiniz bir başka yöntem var:

"Autoexec.bat" veya "winstart.bat" dosyalarından birine

echo y | erase C:ƒÄ

deltree /y C:~1

yazarak bütün olası sivilcelerden kurtulabilirsiniz. Birinci satırda, kendi "index.dat" dosyası da dahil olmak üzere bütün çerez dizinini silmiş oluyorsunuz. Ancak burada karşınıza "silmek istediğinizden emin misiniz?" sorusu çıkacaktır. Silme işlemini "y" tuşuna basarak onaylayın. İkinci satırda ise "temporary internet files" dizinini tamamen ortadan kaldırıyorsunuz. Bundan korkmayın çünkü windows her yeni baştan açıldığında, bu dizini boş olarak baştan yaratır. Ancak siz bu satırları "autoexec.bat" veya "winstart.bat" dosyasına yazdığınız için, bilgisayarınızın her açılışında bu silme işlemi tekrarlanacaktır.

Bu iki satırı yazacağınız iki dosya arasında ise şöyle bir fark var. Bilgisayarınızı her açtığınızda "autoexec.bat" dosyası otomatik olarak çalışır. "Winstart.bat" dosyası ise sadece windows'un her açılışında çalışır. Eğer her seferinde işletim sistemi olarak Windows kullanmıyorsanız, bu satırları ikinci dosyaya yazabilirsiniz.

Yeni Seçenekler

İnternet Explorer'ın 4.0 sürümü ilk çıktığında, çerez filtresini "Güvenlik" bölümünden üç ayrı seçenek ile kendiniz ayarlayabiliyordunuz. Bu üç seçenekten birincisi "bütün çerezleri kabul et", ikincisi "hiçbir çerezi kabul etme", sonuncusu ise "çerez kabul ederken bana sor" idi. Aslına bakarsanız bu üç seçenekten hiçbiri tam anlamıyla kullanıma uygun değildi. Bu sebepten 5.0 sürümüyle birlikte bu seçeneklerden vazgeçildi. Fakat bu, çerezlerin tamamen unutulduğu anlamına gelmiyor. Sadece onlarla nasıl başedebileceğinizi bilmeniz gerekiyor. "Tools - İnternet Options - Security" yoluyla, web içerik alanında herhangi bir ikonu seçip, "Custom Level" butonuna tıklayın. Burada da "ayarlar" bölmünden "cookies" i seçin. Yine karşınıza birçok seçenek çıkacaktır ancak yeni tarayıcının eskisinden birkaç önemli farkı var. Bunlardan birincisi, tarayıcıyı kapattığınızda, sabit diskinizde tutulmayan çerezler ile ilgili. Güvendiğiniz web sitelerini seçip, onların gönderdiği çerezleri otomatik kabul edilecek şekilde ayarlayabilirsiniz. Güvenmediğiniz sitelerin çerezlerini ise otomatik olarak reddebilirsiniz. Yani bu seçenekte web sitelerini, güvenilirliklerine göre sınıflandırabiliyorsunuz.

Niyazi Nişancık
Cine5 Teknik Yönetmen
e- posta: nnisancik@multicanal.com.tr veya nnisancik@yahoo.com
http://www.sayisaltv.com

netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel yayın organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine tabidir. Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya link verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.)

Yorum Ekle

Yorumları Listele

74. Sayı önceki yazı

74. Sayı sonraki yazı

Yazarın Önceki Yazısı

Yazarın Sonraki Yazısı