26.04.2001 Bülten - netyorum.com / Sayı: 68

BİLİŞİM SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ
ORTAK DEKLARASYONU

Internet ve bilişim teknolojileri, sanayi devriminde olduğundan daha önemli bir gelişmeyi temsil etmektedir ve yaşamın tüm boyutlarını; çalışma, üretim, ticaret, iş yapma, eğlence, öğrenme, yönetim biçimlerini köklü olarak değiştirmektedir.

Bu değişim, ekonominin yapısını, ülkenin rekabet gücünü, insan gücü gereksinimi profilini, mesleklerin yapısını değiştirmeye başlamıştır. Birey üretici ve tüketici olarak öne çıkmaya, kol emeğinin yerini üretilen katma değer ve önem açısından beyinsel emek almaya başlamıştır. Bilgi, bilim, teknoloji, Ar-Ge, entellektüel emek öne çıkmaya başlamış ve bir üretim faktörü olarak yerini almıştır. Bu değişim ile bilim, enformasyon ve iletişim teknolojilerindeki hızlı gelişmeler sarmal bir şekilde birbirini tetiklemektedir. Internet, bu değişimin taşıyıcısı, hazırlayıcısı, geliştiricisi ve yeni oluşmakta olan toplum biçiminin ön modelidir. Gelişmiş ülkelerde ekonomi, devlet yönetimi, kamu hizmetleri, sağlık, eğitim, yaşamınpek çok boyutu, internet ve bilişim teknolojilerinin üzerine kaymış, bunun sonucunda ekonomide verimlik artışı beklenmeyen iyileşmeler gözlenmiştir. Bu
teknolojilerde öne çıkan ülkeler, İsrail, İrlanda gibi, gelişmişlik düzeyinde sıçrama yapmışlardır.

Bu teknolojilerin büyüme için stratejik önemini kavramış ülkeler; partiler üstü ulusal politikalar, örgütlenme, mekanizma ve eylem planları ile ülkelerini bu teknolojileri donatıp iş dünyası ve vatandaşlarına rekabet yeteneği kazandırmanın mekanizmalarını kurmaktalar.

Ülkemiz, matbaa ve sanayii devrimini kaçırmıştır ve sonuçları ortadadır, oluşmakta olan internet ve bilişim devrimini kaçırmanın sonuçları sanayi devrimine oranla kıyaslanamaz ölçüde olacaktır. Ülkemiz bu fırsatı kaçıma lüksüne sahip değildir. Ülkemizin bu devrime ayak uydurması ve sonuçlarında yararlanması için şunların yapılması gereklidir:

* Partiler üstü ulusal politikaların, kamu, özel sektör, üniversiteler, mesleki ve sivil toplum örgütlerinin katılımı ile saydam ve sürekli çalışan mekanizmaların oluşturulma süreci hemen başlatılmalıdır.

* Bu mekanizmalar aracılığı ile ulusal politikalar ile teşvik ve düzenleme mekanizmaları oluşturulmalı, ulusal eylem planı hazırlanmalıdır.

* Tüm ülkenin bilişim ve iletişim alanınında gelişmesini kalın çizgileri ile planlayan ve somut ölçülebilir hedefleri içeren, esnek, yılda iki kez gözden geçirilen, oluşturulması ve izlenmesi saydam ve katılımcı olan ulusal eylem planı için hazırlıklara başlanmalıdır.

* Ülke olarak bilim, teknoloji ve özellikle bilişim teknolojisi üretmek zorundayız. Bunun için eğitim sistemi, üniversiteler, devlet yönetimi ve kültürel alışkanlıklarımızı değiştirmek zorundayız. Bu değişimin ülkemizde hayata geçebilmesi için altyapı düzenleme, kamu yönetimi, iş hayatı gibi alanlarda, birbiri ile uyumlu değişikliklerin yapılması gereklidir.

* Internet ve iletişim bir "taşıyıcı" sistemdir. Evrensel hizmet anlayışı ile tüm vatandaşlara, tüm işletmelere, ucuz, kolay, bir şekilde sağlanmalıdır. Internet fiyatlamasının olabildiğince düşük fiyatlarla kurumlara ve bireylere sunulması ülkeye yapılmış bir yatırımdır. Asıl odaklanılması gereken bu altyapı üzerinden üretilen "katma değer"dir.

* Ülkemizde TT tekel/yarı tekel konumundadır. Ülkemiz TT'nin satışından gelecek paraya odaklanmış, ancak asıl üzerinde durulması gerekenin iletişim altyapısının gelişmesi ve rekabete açılması olduğu gözden kaçırılmıştır. TT'nin tekelinin bir an önce sona erdirilerek, sektör rekabete
açılmalıdır.

Veri iletişim hizmetlerinde rekabeti sağlamak, fiyatların düşürülmesi ve süreçleri hızlandırmak için bakanlık, telekomünikasyon kurulu ve rekabet kurulu işbirliği yapmalıdır. Bu amaçla lisanslama süreci hızlandırılmalı, omurga işletmeciliği dahil sektör tam rekabete açılmalıdır. Evrensel hizmet için asgari seviyeler, katılımcı bir şekilde belirlenip hayata geçirilmelidir.

* TT'nin ortalama %100 olan zamları internetin gelişmesini önemli ölçüde engelleyecektir. Düzenleyici mekanizmalar bu zamları bilimsel temeller ışığında hızlı, saydam ve katılımcı bir şekilde gözden geçirmeli ve olabildiğince aşağı çekilmelidir. Tüm dünyada, bu altyapı hizmetlerinin düşük olması ana ilkedir. Öneminden dolayı altını çizmek isteriz ki, ülke açısından odaklanılması gereken bu altyapı üzerinden yaratılan katma değerdir.

* Internet hizmetlerindeki KDV oranı, internetin temel bir kamu hizmeti olması sebebiyle gıda gurubuna uygulanan KDV oranı düzeyine çekilmelidir.

* Tüm dünya, vatandaşlarını bilişim kültürü ve internetle tanıştırmayı, bu teknolojilerde yetenek kazandırmayı hedeflemiştir. Bu bağlamda, okulları internete taşımak bir hedef olarak benimsenmiştir.

Amerika Birleşik Devletlerinde okulların hemen hepsi internete bağlanmış, Avrupa Birliğinde ise 2001 yılı sonunda okulların tamamının internete bağlanması hedeflenmiştir. Biz ise, Milli Eğitim Bakanlığının yerel ağını bile internete bağlayamadık. Okulların internete bağlanması, öğretmen ve
öğrencilerin bu teknolojileri kullanabilecek hale gelmesi için somut programlar olmalıdır. Eski bilgisayarları yeniden kazanıp, kullanma projelerine önem verilmelidir.

* Kamu'nun internete taşınması, bir master plan kapsamında saydam katılımcı süreçler ile koordineli biçimde hayata geçirilmelidir.

* 1998'de oluşturulan Kamu-Net çalıştırılmalı, kamu projelerindeki gelişmeler kamu oyuna açıklanmalıdır. Kamu projelerindeki gelişmeler hakkında rapor vermek, projeler arası koordinasyona olanak vermek için Kamu-Net konferansı her yıl toplanmalıdır.

* Bilgi İletişim Teknolojileri insan gücü eğitiminde radikal kararlar almak zorundayız:
- Üniversiteler yeniden yapılandırılarak, BIT konularına önem verilmelidir.
- Ülkede, teknisyenden doktoralı araştırmacıya geniş bir yelpazede insan gücü yetiştirilmelidir.
- Talep olmayan bölümlerde kontenjanlar düşürülmeli, öğretim üyeleri gerekirse yeniden eğitilmelidir.
- Üniversite mezunu teknik formasyonlu işsizlerimizi yeniden eğiterek bilişim sektörüne kazandırmalıyız.
- Üniversiteye giremeyen gençleri 1-2 yıllık sertifika programları ile BIT sektörüne kazandırmalıyız.

* Internet, katılımcı demokrasi, saydamlık, toplumsal denetim, topluma hesap verme konularında yeni olanaklar sunmaktadır. Toplumumuzda, özellikle internete ulaşan kesimde, yönetime katılma, çözüm oluşturma sürecinin bir parçası olma, talebi gözlemlenmektedir. Bu talebin dikkate alınarak
internetin bu amaçla etkin kullanımına başlanılmalıdır.

* Biz, Bilgi, Bilişim ve İletişim alanının sivil toplum örgütleri olarak ilgi ve uzmanlık alanlarımızdaki karar süreçlerinin parçası olmak istiyoruz. Bunun bir diyalog süreci sonunda ülkemizi daha sağlıklı bir noktaya taşıyacağını umuyoruz. Bu önermenin ve hayata geçirmenin demokrasinin bir gereği ve sonucu olduğunu düşünüyoruz.

* Bilişim politikaları, yapılanmalar ve eylem planını konuşmak ve ulusal uzlaşmayı sağlamak için Bilişim Şurası toplanmalıdır.

* Internete erişim ve kullanabilirliğin tüm ülkeye yayılmasını sağlamak ve sayısal bölünmeyi engelleyici tedbirler alınmalıdır. Bu bağlamda, halk kütüphaneleri internete bağlanmalıdır. Belediyelerin internet-evi açmaları ve organize sanayi bölgelerine yönelik internetevi ve
prototip e-ticaret merkezleri kurulmalıdır. Bu hizmetler özürlüleri ve kimsesiz çocukları da kapsamalıdır.

* Ülkenin içinde bulunduğumuz kriz ortamlarına girmemesinin ön koşullarından biri bu teknolojileri üretmek ve kullanmaktan geçmektedir.

Katılımcı, saydam mekanizmalar ve sivil toplum örgütleri ile sıkı işbirliği, kriz konusunda geri besleme sağlar.

Destekleyen Kuruluşlar:

TBD - Türkiye Bilişim Derneği

INETD - Internet Teknolojileri Derneği

LKD - Linux Kullanıcıları Derneği

TISSAD - Internet Servis Sağlayıcıları Derneği

TBV - Türkiye Bilişim Vakfı

TUBISAD - Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği

TESID - Türkiye Elektronik Sanayicleri Derneği

TKD - Türkiye Kütüphaneciler Derneği

UNAK - Universite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği

TUTED - Telekomunikasyon Üreticileri Derneği

TURKMIA - Tıb Bilişim Derneği