19.04.2001 Murtaza Özdemir - netyorum.com / Sayı: 67

netyorum.com not: 30/03/2000 tarihinde Spyware - Parazitler hakkında bir yazı yayınlamıştım. Zaman içerisinde o yazıdaki internet sitesi adreslerinin geçersizliği söz konusu oldu. Ayrıca yeni bilgiler edinildi. Tüm bunları bir araya getiren çok güzel bir yazıyı [internetguvenlik] grubunda Sayın Murtaza Özdemir yayınladı. Ben de netyorum'a alıyorum. Umarım işinizi görür. Murtaza Özdemir'in başarılı çalışmalarını, aşağıdaki yazı ve buna benzer bilgileri http://www.egruplar.com adresinden temin edebilirsiniz.
 

SPYWARE'LER HAKKINDA GENEL BİLGİ
CEVAPLANMAMIŞ SORULAR

Programcılık dünyasında Freeware veya Shareware adlı iki tür program çeşidi vardır. Freeware tamamen bedavadır ve programın bütün özellikleri kullanıma açıktır. Shareware'ler ise ücretli olan programların tanıtımını yapmak üzere belli bir süre (1 ay gibi) kullanıma açık olan (bazıları bütün özellikleri kullanıma açık, bazıları sınırlı) ve süresi dolduktan sonra çalışmayıp, programı satın almanızı isteyen programlardır. Son zamanlarda bunlara bir de Adware ve Spware adlı iki program türü daha katıldı.

Adware programları normal ücretli olan programların aynının kullanıcının internetten gönderilecek reklamları izlemesini kabul etmesi durumunda kullanıcıya ücretsiz reklam gösteren versiyonudur. Örneğin, popüler eposta programı Eudora'nın bir ücretli versiyonu, bir de aynı sürümün adware olan yani reklam yayını izlenmesine karşılık kullanıcıya bedava sunulan versiyonu var. Son zamanlarda bu adwarelerin reklam sunmalarının yanında makinaya yükledikleri bir modülle kendi sistemlerine o kullanıcının internet üzerindeki girdiği sayfalara ait bilgi gönderdiği ortaya çıktı. İşte bunlara SPYWARE deniyor. Sizden habersiz ve izinsiz bu işi yaptıkları için casusluk anlamına gelen spyware ismi verilmiştir. Tabii şahsın bilgisi dahilinde olmadan, izni alınmadan internet üzerinde yaptığı hareketlerin, girdiği sitelerin bilgilerinin bir yerlere gitmesi, o bilgilerin bir zaman sonra başka maksatlarla da kullanılabileceğini akla getirdiği gibi, bir zaman sonra iddia edilenden başka da bilgilerin toplanabileceği tehlikesi bu programcıklara şüpheyle bakılmasına sebep olmuştur. Zamanla bu programların bazılarının freeeware olan programların yüklenmesiyle de bulaştığı anlaşıldı. (PKZIP, GOZILLA vb..) Bunlar, bulaştıkları sistemlerden çok zor temizlenen, windows registery'a kadar çaktırmadan kendilerini kaydeden başağrısı programcıklardır...

Spyware programları o kadar çok ki, hatta bunları sizin bilgisayariniza yükleyen AOL ve Real.com (Real Playerin sahibi) gibi çok meşhur şirketler de var. http://www.alphalink.com.au/~johnf/dspypdf.html adresinde (7.maddede) programların 390 TANESİNİN SPYWARE olduğu onaylanmış, 320'si şüpheli toplam 710 tanesinin listesini bulabilirsiniz.

Spywareler virus değildir ve çalışma prensipleri ve amaçları açısından da virüslerden tamamen farklıdır.

Virüsler, tahrip amaçlıdır ve sizin kendilerinin farkında olup olmadığınızı dikkate almazlar. Spywareler tahrip amaçlı değil, bilgi toplama amaçlı olduklarından ve ticari gaye güttükleri için, sisteminizin hayatiyetini devam ettirmesi onların işine yarıyor, onlara bilgi göndereceğinizden dolayı bir nevi onların müşterisi durumunda oluyorsunuz. Fakat genel olarak şimdilik bu spywareler tehlikesizdir ve çoğu kişisel olarak size ait bir profile oluşturup, ardından kendi sistemlerine bilgi göndermezler. Sadece reklam olarak verdikleri bannerlara ne kadar kliklendiği ve nerelerden daha çok kliklendiği gibi sizin kişisel mahremiyetinize (privacy) aslında çok zararı olmayan bir yol izlerler. Ama yine de bizden habersiz ve yarın nerelere gideceği belli olmayan bir çizgide olduklarından bunları sisteme kabul etmemek ve aralıklarla ADWARA gibi programlarla tarayıp mevcut olanları silmek gerekir.

Yapı ve amaç bakımından virüslerden farklı oldukları için bir çok antivirüs programının şimdilik bunları yakalayamıyor veya silemiyor olması normal. Aslında PC World'deki Ağustos 2000 tarihli, http://www.pcworld.com/news/article.asp?aid=17880, makaleye göre Norton Personal Firewall'un spywareleri yakalaması gerekiyor. Aynu makalede Norton'un bu firmalarla gizli anlaşmalarının olduğu ve bundan dolayı bunları tam olarak tespit etmediği filan da iddia edilmiş (orijinal metin aşağıda):

"Some Norton critics allege the company had a business relationship with Radiate and Conducent, but Symantec has never had any formal contact with either company, says Tom Powledge, a senior product manager for Symantec's consumer products. He insists it is "absolutely not the case whatsoever" that Symantec had deals with the adbot makers."

Tabii, Norton'un böyle bir iddiayi reddedeceği aşikar. Saf saf "tabii bizim bu şirketlerle resmi olmasa da bir anlaşmamız vardı ve bu işi yapıyorduk özür dileriz" diyecek hali yok.

Spywareleri tespit edip sisteminizden çıkarmak için bu konuda en etkili program, Alman Lavasoft şirketinin, http://www.lavasoft.de/aaw/index.html , ADAWARE programı. 

Spywareler hakkında daha ayrıntılı bilgi almak isteyenler aşağıdaki adreslere bakabilirler.

http://www.hazeleger.net/ 
http://www.alphalink.com.au/~johnf/dspypdf.html 
http://www.lavasoft.de/aaw/index.html 
http://adcop.org/

Bazı arkadaşların Spywarelerle ilgili mesajlarında bir kaç soru cevapsız kalmış:

S- Öncelikle Registerli olarak kullandıgım AntiVirüs ve Security programlarının buna nasıl izin verdiği?

C- Spywareler virüs olmadıkları için şu ana kadar antivirüs firmaları işin üzerine pek ciddi gitmediler. Ayrıca viruslerde net olarak, şu virüstür ve şöyle bir tehlikesi vardır demek mümkünken, bir çok spyware'in spyware olup olmadığı tartışmalı olduğundan (Comet gibi...) antivirüs firmaları herkesin üzerinde hemfikir olduğu bir politika geliştirmiş değiller. Dolayısıyla şimdilik birinci dereceden antivirüs programlarının hedefi değiller.

S- Ad-Aware programının, kullandığım AntiVirüs programıyla beraber çalışmasında bir sakınca var mı?

C- Hiç bir sakıncası yok. AdAware bir antivirüs programı bile değil.

S- Bu spyware'lerin bilgisayarımızda bulunmasının ne gibi zararları olabilir ve nasıl bulaşıyor?

C- Daha önceki mesajımda buna cevap verilmişti zannediyorum.

S- dll'lere bulaşmış spywareleri silmek zararlı mı?

C- Spywareler virüs gibi dosyalara bulaşan programcıklar değildirler. Zaten Adaware temizleme işini kendisi otomatikman yapıyor.

S- Gator gibi devamlı kullanılan programlarda spyware oluşu zararlı mı?

C- Evet. Çünkü Gator'a direk şahsınıza ait bir çok kişisel bilgi yüklüyorsunuz. Eğer Gator'a girilen bilgiler şahsınıza ait gerçek bilgiler değilse o zaman problem olmayabilir.

S- Spyware'ler bilgisayarda ne gibi arızalara neden olur?

C- Şimdilik spywareler bilgisayarlara virüsler gibi zarar veren programcıklar değillerdir, sadece bilgi toplama amaçlıdırlar.

Murtaza Özdemir
http://www.egruplar.com