18.05.2000 Gür Gürelli - netyorum.com / Sayı: 21

Not: Aşağıdaki yazı, Bilişim listesine "İnternet Cafeleri tartışmaya açan bir mesajın gönderilmesi üzerine" Sinan Oymacı'nın bu mesajı halihazırda bir internet cafe işleticisi olan Gür Gürelli'ye iletmesi sonucu, Gür Gürelli tarafından hazırlanmıştır. Yazı listedeki sorulara Gür Gürelli'nin verdiği yanıtlardan oluşmaktadır.

İNTERNET CAFE'LER

Soru: Internet cafeler gerçekten (şu an ki yapıları itibariyle) internetin yayılmasi ve topluma yayılması adına faydalı mı?

Yanıt: İnternet cafeler tartışmaya açık olmaksızın kesinlikle internetin yayılmasına ve topluma faydalıdır. Hemen hayır veya evet diye cevap vermeyin, öncelikle yazının devamını okuyun. Sonra her türlü eleştiri ve cevaplarınızı gurg@pembepantercafe.net adresine gönderebilirsiniz.

Soru: İnternet cafelerdeki standartlar Ulaştırma Bakanlığı tarafından (çıkış hızları, internet cafelerin şekil şartları vs) belirlenmeli mi?

Yanıt: Bu mutlaka yapılmalı ama bilinçli ve konu üzerinde uzman kişiler tarafından detaylı olarak araştırıldıktan sonra yapılmalı. Fakat bu iş için oldukça geç kalınmış durumda. Bu kadar (sayısını ben bile bilmiyorum. Sırf İstanbul'da 500'ün üzerinde var sanırım) cafe açıldıktan sonra bunun yapılmasında bu yerleri açıp binlerce dolar yatırım yapan kişilere de yazık. Ama gene de yapılması gerektiğine inanıyorum.

Soru: Ruhsatlar polis tarafından mı verilmeli? Alternatif çözümleriniz nelerdir?

Yanıt: Bu bölümde oldukça önemli. Normal işyerlerinde (gündüz çalışan) belediye ruhsatı bulunmakta. Gece çalışanlarda ise (gece klubü,bar vs.) polis ruhsatı. İnternet özgürlük demektir ve 24 saat açık olabilmelidir. İşte bu yüzden belirli bir saatten sonra belediye buraları denetleyemeyeceğinden polis ruhsatı şarttır.

Soru: 1 dial-up bağlantıdan çıkan 10 tane bilgisayarla internet'ten ne kadar istifade ediliyor?

Yanıt: Bu da ayrı bir dert... Bütün işyerleri kar etmek amacıyla açılır ama cafelerde durum biraz farklı. Konuyla ilgisi olsun olmasın cebinde biraz parası olan herkes cafe açmaya başladı. Amaç sırf kar etmek yani hizmeti düşünen yok gibi birşey. Bırakın 10 makinayı 5 makinanın bile aynı dial-up hattan çıkmasına karşıyım. En az bir kablo net (ki ne kadar sağlıklı olduğu konusunda da şüpheliyim) veya bir lease line hattı olması gerektiğine inanıyorum.

Soru: İnternet cafelerin bir çoğunda satılan lisanssız cd'ler ve çoğaltılan programlar hakkında düşünceleriniz nelerdir?

Yanıt: Lisanssız programlar ve CD'ler çok yakın takibe alınmalı ve sık sık denetlenmelidir.

Soru: Dünyanın hiçbir ülkesinde bu kadar yaygın bir şekilde internet cafe sayısı bulunmuyor. Bizde sayının bu kadar artması sadece insanların internete bağlanma aşkı mı yoksa ciddi standartların konulmadan kalitesiz ortamlarda ciddi bir alt yapıya ve prosedure gerek duymadan kurulan internet cafelerden beklenen kar etme düşüncesi mi?

Yanıt: Bu konuya aslında yukarda değindim ama tabii ki bu kadar yayılmasının en büyük sebebi kanunda hiçbir yeri olmayan tamamiyle herşeye açık olan kafelerin ciddi bir alt yapısı olmadan sadece kar amaçlı açılabilmesinden kaynaklanmaktadır. Bugün bazı yerler internet cafe adı altında kumarhane, solaryum salonu (ki buralardan internete webcam ile yayın yapılmakta vs), lokanta vs gibi işler yapılmaktadır.

Soru: Buralarda işlenecek suçlar ve kimlik tespiti noktasında ne gibi düzenlemeler yapılmalıdır?

Yanıt: Kimlik tespiti konusunda hiçbir şey yapılamaz bence. Zira bugün bir gece kulübüne gidin, size kapıda kimlik sorup, kayıt yapıyorlar mı? Cafedeki bilgisayarlar kullanılarak işlenen suçlar için bir çok önlem almak mümkün. Pornografik, terörle ilgili bölücü vs sitelere gidilmemesi ile ilgili devlet kurumlarının belirleyeceği, alınması ve kullanılması cafe açma şartları arasında bulunan programlar ile önemli ölçüde kontrol altında tutulabilir.

Soru: Şu an itibariyle "internet cafeler oyun salonu gibi kullanılıyorsa 18 yaş sınırı", "sadece internet erişimi için kullanılıyorsa 15 yaş sınırı var". Bunu ne kadar doğru buluyorsunuz ve önerileriniz nelerdir?

Yanıt: Yaş sınırlaması tabii ki olmalı ama konulan yaş oldukça yanlış. Zamanımızda bir çok ailenin evinde bilgisayar mevcut. Bunu alamayan da var. Çocuklar 6-7 yaşından itibaren playstation, bilgisayar vs. vasıtası ile oyun oynamaya ve bu sayede teknolojiyle tanışmaya, oyunlar genelde yabancı dilde olduğundan ikinci hatta üçüncü dil hakkında (ezbere dahi olsa) bilgi sahibi olmaya başlıyorlar. Ortaokul, lise talebeleri cafelerde internet kullanarak ödev hazırlıyor veya boş zamanlarında belirli bir yerde oldukları bilinerek arkadaşları ile veya yeni edindiği arkadaşlarla (multiplayer) oyun oynayarak (bu internet üstünde de olabilir ama bunun için cafe çıkışlarının iyi olması gerekli) sosyal bir ortam içinde (evdeki gibi asosyal olarak sadece bilgisayara karşı değil) zamanlarını değerlendirebiliyorlar.

Bir çok aile 7-8 yaşlarında olan çocuklarını kendi eliyle getirip cafeye özellikle oyun oynaması için bırakmaktadır. (Tabii, bu tüm cafeler için geçerli değil. Bunlar istina cafelerde oluyor ancak). Şimdi burada 15-18 yaş sınırı koyarak diyorsunuz ki; "Kardeşim sen daha ufaksın, anlamazsın. Bu çok zararlı bir şey. Sen 18 yaşına gel, bilgisayarı o zaman kullanırsın". Sonrada firmanıza eleman alırken ilk istenen şeyler arasına da bilgisayar konusunda tecrübeli, bilmem ne bilen diye yazıyorsunuz. Böyle bir ortamda yetişen kişiler, hele maddi olanakları da yoksa ailesinin aracılığı ile bir bilgisayar sahibi olamamış ise, bu kadar kısa zamanda ne kadar öğrenecek ki bilgisayar kullanmayı......

Soru: İnternet cafelerden internete bağlanan insanlarin %95'inin chat, pornografik sayfalar ve hack sitelerine eriştiğini düşünürseniz, internet cafeler toplumumuz ve bundan istifade etmek isteyen insanlarımız için ne kadar faydalı?

Yanıt:

CHAT; Günümüzün hastalığı (bir zamanlar bende de vardı. 1 sene kadar). Bazı insanlar toplum içinde rahat konuşamazlar. Bazen olduklarından daha farklı biri olmak isterler ama gerçek dünyada bunu yapmak mümkün değildir.Sanal dünyada ise herşey mümkün. Bu yüzden chat'in de belirli sınırlar dahilinde olması şartıyla (bu nasıl yapılır bilmiyorum) faydalı olduğu kanısındayım.

PORNOGRAFİK SAYFALAR; 18 yaşını doldurmuş bir insan cafeye geldi ve porno sayfaları geziyor. Siz bu kişiye ancak burası umumi bir yerdir ve bu gibi yerlerde bu tip sitelere girilmesi yasaktır der ve girilmesini engellersiniz veya bir proxy server programı kullanarak bunu büyük ölçüde engellersiniz.

Hack siteleri içinde aynı şey geçerli, bir program kullanmak gerekir.

Soru: Gerçek manada insanları internet'le tanıştırmak ve internetten istifade ettirmek için neler yapılmalı? İnternet cafeler için düşünmüş olduğunuz formüller nelerdir?

Yanıt: Her önüne gelen bir internet cafe açamamalı. Öncelikle bazı şartları sağlamalı. Bunlar ne olmalı;

1. Bir cafede en az 10 makina olmalı.
2. İnternet bağlantısı dial-up olmamalı.
3. Cafe bir apartman katında bulunmamalı.
4. Sigaralı ve sigarasız bölüm olmalı. (Ben sigara içen biri olduğumdan sigarasız bir yer diye yazamıyorum biraz taraflı oldu ama...)
5. Ferah bir alan olmalı. Örneğin minimum 80 metrekare vs gibi bir sınırlama olmalı. Şu kadar metrekarede 1 makina olmalı şeklinde ayarlanmalı.
6. Alkollü içki kesinlikle olmamalı.
7. Lisanssız program olmamalı. (Cafeye ruhsat verilirken bu kontrol edilmeli ve daha sonraki zamanlarda da denetlenmeli)

Herkese bu yazıyı okudukları için teşekkür ederim.

Gür Gürelli
GÜRCOM Bilgisayar Ltd.Şti.
Pembe Panter Internet Cafe
Nüzhetiye Cad. No:31/A Beşiktaş / İstanbul
elektronik posta: gurg@pembepantercafe.net

netyorum.com'dan son not: İnternet cafeler hakkında 9.3.2000'de Timur Yalçın tarafından hazırlanmış "İnternet Cafelerin Son Durumu" başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz.