|
22.12.2005 Nisa Sunay - netyorum.com / Sayı: 166
NİYE KADININ İNSAN HAKLARI?
"Neden kadın hakları veya insan hakları değil de kadının insan
hakları?" sıkça sorulan bir soru.
"Kadın hakları" yerine "kadının insan hakları" terimini
kullanırken vurgulamak istediğimiz çok önemli bir nokta var. Biz kadın hakları
savunucuları olarak kadın haklarının insan hakları bütününden ayrı tutulmasına
karşı çıkıyoruz. Zira kadınların talep ettiği pek çok hak aslında kadınlara
özgü ayrıcalıklı haklar değil; erkek-kadın, yaşlı-çocuk, her insanın doğuştan
sahip olması gereken haklar. Bu yüzden söz konusu hakların sanki sadece kadınları
ilgilendiren marjinal haklar olduğu izlenimini veren "kadın hakları" terimi
yerine "kadının insan hakları" demeyi tercih ediyoruz.
Kadınlar ve İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
1948 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi hep kamu alanında yaşanan ihlallerden söz
ediyor. Örneğin, politik alanda, basında, sanat alanında ifade özgürlüğü;
cezaevindeki işkenceye, kötü muameleye karşı bedensel bütünlük hakkı, politik
örgütlenme hakkı, vb.
Oysa kadınların yaşadıkları hak ihlalleri ilk önce ailede yani özel
alanda başlıyor. Okula gönderilmeyen kız çocuğu iş güç sahibi olamıyor,
poltikaya atılamıyor, sanatçı olamıyor; çalışmasına izin verilmeyen kadın ev
kadınlığı rolünü benmseyip zamanının büyük çoğunluğunu ev içinde geçiriyor;
namus cinayetine kurban gitmekten korkan genç kız, çarşıya dahi çıkmaya çekiniyor.
O zaman aile içinde kadınlara karşı başlayan baskılardan dolayı kadınlar kamu
alanında var olamıyorlar.
1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ise kadın
bakış açısını hiç hesaba katmadan yazılmış olduğu için, insan hakları
ihlalleri ile ilgili tüm ilhamını ve örneklerini gene erkeklere ait olan kamu
alanından alıyor – ve bu hali ile de kadınları dışlıyor. Siyasi bir tutuklunun
işkenceye tabi olmasını bir insan hakkı ihlali olarak tanımlarken, kadınların
binlerce yıldır uğradıkları aile içi şiddet ve cinsel taciz insan hakları ihlali
olarak görmüyor; genç kız ya da kadının – aile namusunu ihlal ettiği gerekçesi
ile – öldürülmesini insan hakkı ihlali kapsamına almıyor.
Kadınların içinde bulundukları fiili eşitsizlik, bir yandan haklarının verilmemesi,
diğer yandan da ana gereksinimlerinin hak olarak kabul edilmemesi nedeniyle beslenerek
sürüyor.
21. Yüzyıla girmeye hazırlandığımız bu günlerde ülkemizde
yaşanmaya devam eden kadınlara özgü insan hakları ihlalleri listesini değişik
alanlarda çeşitlendirerek uzatmak mümkün. Aile içi şiddet, namus cinayetleri,
bekaret kontrolü uygulamalarından dolayı meydana gelen intihar vakaları, işyerinde,
sokakta yaşanan cinsel taciz olayları… Sonuçta henüz mevcut durum itibariyle
"kadının insan hakları" üzerinde "insan haklarından" farklı
olarak ayrı bir vurgulama yapmanın gerekliliği devam ediyor.
Kadınlar, İnsan Hakları ve Demokratikleşme
Kadınlar olarak aile içinde, özel alanda, ve kadın-erkek arasında talep ettiğimiz
demokrasi, genel olarak insan hakları ve demokratikleşme sürecinin ayrılmaz bir
parçasıdır. Demokratikleşme ve kadının insan hakları arasında çift yönlü bir
ilişki vardır.
• Hukukun üstünlüğü ilkesine dayalı demokratik bir toplum düzeninin
kurulamadığı, şiddetin egemen olduğu, militarizmin artarken sivil toplumun
kısıtlandığı bir ortamda, kadının insan hakları ihlallerinin kaynağı olan
ataerkil toplum yapısı giderek güçlenmeye devam edecektir.
• Özel alanda, aile içindeki ataerkil yapının çözülmesinin doğal bir sonucu
olarak kamu alanına eşit yurttaşlar olarak çıkacak olan ve nüfusun hiç de
azımsanamayacak yarısını teşkil den kadınlar, demokratik ve barışçıl bir toplum
düzeninin kurulması sürecine önemli bir katkıda bulunacaktır.
Bu yüzden "kadının insan hakları" bir azınlık grubuna ait özel alanla
kısıtlı kalan bir sorun değil, toplumsal kalkınma sürecinin temel taşlarından
biridir. Ailede demokrasi olmadan toplumda da demokrasi olmayacaktır.
www.kadinininsanhaklari.org/id_231
05/12/2005
Nisa Sunay
e-posta: nisasunay@gmail.com
netyorum.com: (Bu metnin elektronik, basılı veya görsel yayın
organlarında tamamen veya kısmen yayınlanması yazarının yazılı iznine tabidir.
Aksine davranılmaması önemle rica olunur. Alıntı yapılmadan bu sayfaya link
verilmesi için herhangi bir izin gerekmemektedir.) |
|